2024 Yılında Türkiye’de Doğurganlık Hızı Düşüşe Geçti: Şanlıurfa Zirvede, Büyükşehirlerde Gerileme Var
➤ www.e-haber.net’in haberine göre
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2024 yılına ilişkin doğum istatistiklerini açıkladı. Bu veriler, Türkiye’deki doğurganlık oranlarının önemli bir gerileme yaşadığını gösteriyor. Özellikle büyükşehirlerdeki düşük doğurganlık hızları dikkat çekerken, ülkenin doğu ve güneydoğusunda bu oranlar daha yüksek seviyelerde seyrediyor.
2024 yılı itibarıyla toplam doğurganlık hızının en yüksek olduğu il Şanlıurfa olurken, en düşük seviyede yer alan iller ise Bartın ve Eskişehir oldu. Peki, bu istatistikler ne anlama geliyor? Türkiye’deki doğurganlık oranlarının düşmesinin sebepleri neler? Bu değişiklikler, toplum ve ekonomi üzerinde nasıl bir etki yaratacak?
Doğurganlık Oranı En Yüksek Şanlıurfa’da: İl Bazlı Değişimler
2024 yılı itibarıyla Türkiye’de doğurganlık hızı en yüksek olan il Şanlıurfa oldu. Şanlıurfa, 3,28 çocukla Türkiye’deki en yüksek doğurganlık hızını kaydetti.
Şanlıurfa’yı 2,62 ile Şırnak ve 2,32 ile Mardin takip etti. Bu illerdeki yüksek doğurganlık hızları, bölgedeki toplumsal yapıyı ve yerel ekonomik koşulları yansıtıyor. Şanlıurfa, tarihsel ve kültürel yapısıyla bilinen bir şehir olsa da, genç nüfusun fazla olması ve sosyal destek sistemlerinin etkinliği burada doğurganlık oranlarının yüksek olmasına katkı sağlıyor.
Diğer taraftan, Bartın ve Eskişehir gibi büyükşehirlerde doğurganlık oranları oldukça düşük seviyelerde kaldı. Bu iller, 1,12 çocukla Türkiye’deki en düşük doğurganlık hızlarına sahip iller arasında yer alıyor.
Zonguldak (1,15) ve Ankara (1,15) da düşük doğurganlık hızları ile dikkat çeken diğer iller. Bu şehirlerdeki düşük doğurganlık oranlarının, yaşam maliyetlerinin yüksek olması, kadınların iş gücüne katılım oranının artması ve evlilik yaşının yükselmesi gibi faktörlerle doğrudan ilişkili olduğu söylenebilir.
Doğurganlık Hızındaki Düşüşün Sosyo-Ekonomik Etkileri
Türkiye’de doğurganlık hızının 2017’den sonra düşüş göstermeye başlaması, toplumsal ve ekonomik yapıyı etkileyen önemli bir gelişme olarak öne çıkıyor. 2017’de 57 ilde doğurganlık hızı 2,10’un altında iken, 2024 itibarıyla bu sayı 71‘e yükseldi.
Bu düşüş, özellikle büyük şehirlerdeki kadınların iş hayatına atılması ve eğitim seviyelerinin artmasıyla ilişkilendirilebilir. Ayrıca, ekonomik belirsizlikler ve yaşam standartlarının yükselmesi, ailelerin çocuk sahibi olma kararlarını ertelemesine veya tamamen iptal etmesine neden olmuş olabilir.
2024’te doğurganlık hızının 1,50’nin altında kaldığı il sayısı 55 oldu. Bu, ülkedeki doğurganlık oranlarının giderek düştüğünü ve nüfusun gelecekte nasıl şekilleneceği konusunda önemli soruları gündeme getiriyor.
Düşük doğurganlık oranları, yaşlanan nüfus yapısının önünü açacak ve gelecekteki iş gücü piyasasında önemli zorluklara yol açabilir. Ayrıca, düşük doğurganlık hızı, sağlık hizmetleri, emeklilik ve sosyal güvenlik sistemleri gibi birçok alanda olumsuz etkiler yaratabilir.
Eğitim ve Çalışma Hayatının Doğurganlık Üzerindeki Etkisi
TÜİK verilerine göre, annenin eğitim durumu doğurganlık hızını önemli ölçüde etkiliyor. Okuma yazma bilmeyen veya okuma yazma bilen fakat bir okul bitirmeyen annelerin doğurganlık hızı 2,65 çocuk olarak kaydedilirken, yükseköğretim mezunu annelerin doğurganlık hızı ise 1,22 çocuk olarak belirlendi. Bu durum, eğitim seviyesinin arttıkça kadınların kariyerlerine daha fazla odaklanmalarına, dolayısıyla çocuk sahibi olma yaşlarının ertelenmesine yol açtığını gösteriyor.
Eğitimli kadınlar, iş gücüne katılarak ailelerini geçindirme konusunda daha fazla sorumluluk üstleniyorlar ve bu da doğurganlık hızını etkileyen bir faktör haline geliyor.
Ayrıca, 2024 verilerine göre Türkiye’de doğurganlık hızının şehirleşme ile de ilişkili olduğu görülüyor. Yoğun kentlerde doğurganlık hızı 1,39 çocuk iken, orta yoğun kentlerde 1,58 çocuk ve kırsal alanlarda ise 1,83 çocuk olarak kaydedildi.
Bu, kırsal bölgelerdeki yaşam koşullarının daha fazla çocuk sahibi olmayı teşvik ettiğini gösteriyor. Kırsal alanlarda, çocuk sayısı genellikle ailelerin sosyal güvenceleri ve iş gücü ihtiyaçları doğrultusunda artabiliyor. Ancak şehirlerde, yaşam maliyetlerinin yüksekliği ve bireysel yaşam tarzlarının etkisiyle doğurganlık oranları daha düşük kalmaktadır.
Kadınların Doğurganlık Yaşları ve İlk Doğumlar
Kadınların doğurganlık yaşlarının artması, Türkiye’deki doğurganlık hızının düşmesinin bir başka önemli nedenidir. 2001 yılında ilk doğumda anne yaşı ortalaması 26,7 iken, 2024’te bu rakam 29,3‘e yükseldi. İlk doğumunu 2024’te gerçekleştiren annelerin ortalama yaşı ise 27,3 oldu. Bu da, kadınların kariyerlerini ve kişisel hedeflerini ön planda tutarak çocuk sahibi olmayı ertelediklerini gösteriyor.
Ayrıca, ilk doğum yaşının en yüksek olduğu il 29,4 yaş ile Tunceli oldu. Şanlıurfa ve Muş gibi illerde ise ilk doğum yaşı 24,4 ile daha düşük kaldı. Bu, doğu ve güneydoğu illerindeki geleneksel aile yapılarının çocuk sahibi olma yaşını daha erken yaşlara çektiğini gösteriyor.
Çoğul Doğumların Yüzde Oranı ve Değişimi
2024 yılında Türkiye’de çoğul doğum sayısı 31.109 olarak kaydedildi. Doğumların %3,3’ü çoğul doğum iken, çoğul doğumların çoğunluğu ikizlerden oluştu. Üçüz doğumlar ise daha nadir gerçekleşiyor ve %2,9’luk bir oranı oluşturuyor. Bu da, genetik faktörler ve tıbbi gelişmelerle birlikte çoğul doğumların artış gösterdiğini gösteriyor. Ancak, çoğul doğumların oranı yıllar içinde düşüş gösteriyor.
Türkiye’de 2024 yılında doğurganlık hızındaki düşüş, demografik yapıyı ve ekonomik dinamikleri önemli ölçüde etkileyebilir. Özellikle büyükşehirlerdeki düşük doğurganlık oranları, yaşlanan nüfus yapısının artmasına yol açacak. Bununla birlikte, kırsal bölgelerdeki yüksek doğurganlık oranları, geleneksel aile yapısının ve yaşam tarzının sürdüğünü gösteriyor.
Bu bağlamda, doğurganlık hızının düşüşü, gelecekteki iş gücü piyasası, sağlık sistemleri ve sosyal güvenlik ağları üzerinde önemli etkiler yaratabilir. Türkiye’nin demografik yapısındaki bu değişikliklere adaptasyon sağlamak, toplumsal ve ekonomik sürdürülebilirlik açısından büyük önem taşıyor.
Bu konuda daha fazla bilgi için www.ankarahaberler.com üzerinden detaylı haberler ve analizlere ulaşabilirsiniz.
